ستاد مردمی مدارس مسجد محور کشور در ۱۶ آذر ۱۳۹۶ در شهر قم مقدسه، با اجماع نظر مدیران و مؤسسان این مدارس تشکیل شد. این ستاد، یکی از مهمترین حرکتهای مردمی در عرصه فرهنگ و تربیت اسلامی محسوب میشود که حاصل سالها تلاش دغدغهمندان حوزه آموزش و تربیت بوده است.
مدارس مسجد محور، بهعنوان یک الگوی نوین آموزشی – تربیتی، با الهام از مکتب تشیع و نقش تاریخی مسجد بهعنوان مرکز فرهنگی و تربیتی، تلاش دارند بین آموزش دینی و علمی پیوندی یکپارچه و منسجم ایجاد کنند. هدف این مدارس، تربیت نسلی فرهیخته و آگاه در تراز تمدن اسلامی با تأکید بر ارزشهای دینی و اخلاقی است.
این ستاد، در شرایطی تشکیل شد که نظام آموزشوپرورش جامعه ایران اسلامی با چالشهای متعددی مواجه بود. ضرورت تحول بنیادین در نظام تربیتی، بهویژه مطابق با منویات مقام معظم رهبری در راستای تحقق سند تحول بنیادین، زمینهساز شکلگیری این حرکت مردمی شد.
اقدامات اولیه ستاد مرکزی مدارس مسجد محور
- راهاندازی دبیرخانههای استانی در سه منطقه کشور، بهمنظور کشف، احصاء و گسترش مدارس مسجد محور.
- تشکیل گروههای مشورتی و تصمیمساز جهت توسعه و تقویت این مدارس
- در زمستان ۱۳۹۹، در دومین مجمععمومی مدارس مسجد محور که در مشهد مقدس برگزار شد، دبیرخانه مرکزی ستاد در قم تأسیس شد. این دبیرخانه با هدف پیشبرد هرچه بهتر این حرکت مردمی، نقش تسهیلگر در حوزههای مختلف، از جمله پشتیبانی اداری، آیندهپژوهی و راهبری مدارس را ایفا میکند.
مهم: ستاد هیچگونه نقش اجرایی یا تصدیگرانه در مدیریت مدارس ندارد، بلکه تنها بهعنوان پشتیبان و حامی در مسیر توسعه و تقویت این مراکز آموزشی فعالیت میکند.
- سومین مجمععمومی مدارس مسجد محور نیز که در سال 1403 در قم مقدسه برگزار شد، یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی و تربیتی کشور محسوب میشود که با حضور ۳۰۰ نفر از مدیران، مؤسسان و مربیان مدارس مسجد محور برگزار شد.
مهمترین شخصیتهای حاضر:
- آیتالله میرباقری (نماینده مجلس خبرگان رهبری)
- دکتر ایزدخواه (نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی)
- حجتالاسلام عزت زمانی (معاونت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی کشور)
سومین مجمععمومی مدارس مسجد محور، با محوریت بررسی چشماندازها و چالشهای پیشروی این حرکت مردمی برگزار شد. این مجمع، فرصتی ارزشمند برای تبادل تجربیات، هماندیشی و برنامهریزیهای آینده بوده و نقش بسزایی در تقویت و گسترش این مدارس ایفا کرده است.
در این مجمع، رشد چشمگیر شبکه مدارس مسجد محور مورد ارزیابی قرار گرفت:
- افزایش تعداد مدارس در سراسر کشور در طی هفت سال، از ۲۰ مدرسه در سال ۱۳۹۶ به ۳۰۰ مدرسه در سال ۱۴۰۳ که نشاندهنده موفقیت چشمگیر ستاد در شناسایی، توسعه و تثبیت این مدل آموزشی است.
- این مدارس، با تمرکز بر ارزشهای دینی و اخلاقی، به الگوی نوین آموزشوپرورش دینی – علمی تبدیل شدهاند که در سراسر کشور مورد استقبال قرار گرفتهاند.
جایگاه رسمی و تأییدات قانونی
- وزارت کشور در دولت سیزدهم، ستاد مردمی مدارس مسجد محور را باتوجهبه فعالیتهای گسترده خود، بهعنوان مجمع ملی فعالان تعلیموتربیت مسجد و مدرسه به رسمیت شناخت.
- وظیفه تعلیموتربیت روستایی کشور در دولت سیزدهم به این ستاد واگذار شد که نشاندهنده اهمیت الگوی مدارس مسجد محور و تأثیر آن در تقویت آموزشوپرورش در مناطق روستایی و محروم کشور است.
- وزارت آموزشوپرورش، این ستاد را با عنوان حقوقی مؤسسه تربیتی آموزش مدارس مسجد محور به رسمیت شناخت.
- سازمان تبلیغات اسلامی نیز، ستاد مدارس مسجد محور را بهعنوان یکی از مجامع ملی خود پذیرفت و از فعالیتهای آن حمایت کرد که به معنای تأیید نقش ستاد در تبلیغات فرهنگی و دینی در عرصه آموزشوپرورش است.
- حوزه علمیه قم، ستاد را بهعنوان یکی از ستادهای راهبری خود به رسمیت شناخت که مهر تأییدی بر نقش آن در تعلیموتربیت اسلامی است.
ساختار ستاد مردمی مدارس مسجد محور
ستاد مردمی مدارس مسجد محور، بر پایه اصول هماهنگی و همکاری بین بخشهای مختلف طراحی شده است تا بتواند با سرعت و دقت به اهداف خود دست یابد. این ساختار، با تعریف نقشها و مسئولیتهای مشخص، به شکلی منسجم در راستای توسعه و تقویت مدارس مسجد محور فعالیت میکند.
ساختار ستاد باتوجهبه نقشها و مسئولیتهای مشخص هر بخش، بهگونهای طراحی شده است که بتواند به طور مؤثر در جهت توسعه و تقویت این مدارس عمل کند.
- شورای مرکزی؛ مرجع تصمیمگیری اصلی که سیاستگذاری کلان و راهبری راهبردی مدارس را بر عهده دارد.
- شورای نظارت؛ ناظر بر فعالیتها که وظیفه پایش عملکرد مدارس و تضمین اجرای صحیح برنامهها را بر عهده دارد.
- دبیرخانه؛ بخش اجرایی ستاد که مسئولیت هماهنگی داخلی، امور اداری و پشتیبانی را به عهده دارد.
- نمایندگان استانی؛ بازوی محلی ستاد که پل ارتباطی میان ستاد مرکزی و مدارس محلی بوده و نقش کلیدی در اجرای طرحها و پروژهها ایفا میکنند.
این ساختار منسجم و هدفمند باعث شده تا ستاد مردمی مدارس مسجد محور به یکی از موفقترین حرکتهای مردمی در عرصه فرهنگ و تربیت اسلامی تبدیل شود.
دبیرخانه: قلب تپنده ستاد مدارس مسجد محور
دبیرخانه، بهعنوان بخش عملیاتی و اجرایی ستاد، نقش کلیدی در هماهنگی، مدیریت و پیشبرد فعالیتها ایفا میکند. این بخش شامل مجموعهای از واحدها و معاونتها است که هرکدام وظایف مشخصی دارند:
- دبیر؛ مدیرعامل نهاد که مسئول هماهنگی کلی و تصمیمگیریهای استراتژیک است.
- معاونت علمی و راهبردی؛ طراحی برنامههای آموزشی، تحلیل وضعیت موجود و تدوین راهبردهای بلندمدت برای توسعه مدارس مسجد محور.
- معاونت اجرایی؛ مسئول اجرای طرحها و پروژههای ستاد در سطح مدارس، پیگیری عملیات و ارزیابی پیشرفت برنامهها.
- واحد بینالملل؛ تبلیغ و ترویج الگوی مدارس مسجد محور در سطح بینالمللی و مدیریت ارتباطات خارجی.
- واحد اداری و مالی؛ مدیریت امور اداری، مالی و منابع انسانی ستاد.
- واحد رسانه؛ تبلیغات، تولید محتوا و ارتباطات عمومی ستاد، با نقش کلیدی در معرفی و شناساندن مدارس مسجد محور به جامعه.
شورای مرکزی: مرجع عالی تصمیمگیری ستاد
شورای مرکزی، بالاترین مرجع تصمیمگیری در ستاد مردمی مدارس مسجد محور است و از ۱۱ عضو منتخب تشکیل میشود.
- اعضای این شورا، به مدت یک سال توسط مدیران مدارس مسجد محور انتخاب میشوند.
- انتخابها از میان فعالان برجسته و دغدغهمندان حوزه تعلیموتربیت انجام میگیرد.
مسئولیتها و وظایف:
- تعیین خطمشیهای کلی ستاد؛ تدوین سیاستهای کلان مدارس مسجدمحور.
- تصمیمگیری درباره امور استراتژیک؛ هدایت روند پیشرفت و راهبری کلان این حرکت مردمی.
- همکاری با دبیرخانه؛ هماهنگی جهت برنامهریزیهای لازم برای گسترش و تقویت مدارس مسجدمحور.
شورای نظارت: تضمین تحقق اهداف ستاد
شورای نظارت، مرجع نظارتی ستاد است که از افراد برجسته و صاحبنظر در جریان مدارس مسجد محور تشکیل شده است. این شورا وظیفه دارد بر فعالیتهای شورای مرکزی و دبیرخانه نظارت کند تا اطمینان حاصل شود تمامی اقدامات مطابق با اهداف ستاد انجام میشود.
نقشهای کلیدی شورای نظارت:
- پایش عملکرد ستاد؛ بررسی نحوه اجرای برنامهها و سیاستهای تعیینشده.
- ارزیابی فعالیتهای شورای مرکزی و دبیرخانه؛ اطمینان از همراستایی این نهادها با اهداف اصلی مدارس مسجد محور.
- نقش مشاورهای؛ ارائه راهکارهای تخصصی برای حل مشکلات و چالشهای پیشرو.
- حفظ اصالت و جهتگیری مدارس؛ جلوگیری از انحراف در مسیر رشد و توسعه مدارس مسجد محور.
تأثیر شورای نظارت:
- تضمین کیفیت، پایداری و اصول بنیادین مدارس مسجدمحور.
- افزایش اعتماد عمومی به عملکرد ستاد و مدارس وابسته.
- بهبود مکانیسمهای اجرایی و نظارتی مدارس مسجدمحور.
این شورا، با ترکیب تجربه و دانش اعضای خود، نقشی حیاتی در هدایت این حرکت مردمی ایفا میکند و موجب ارتقای سطح هماهنگی و کارآمدی در تمامی بخشهای ستاد میشود.
نمایندگان استانی: پل ارتباطی با مناطق
نمایندگان استانی، بهعنوان بازوی اجرایی ستاد در سطح استانها، نقش کلیدی در شناسایی، توسعه و تقویت مدارس مسجد محور دارند. این افراد، با همکاری دبیرخانه مرکزی و شورای مرکزی، فعالیتهای مهمی را در سطح منطقهای به انجام میرسانند.
وظایف و مسئولیتها:
- شناسایی مدارس جدید؛ بررسی ظرفیتهای محلی برای راهاندازی مدارس مسجد محور.
- ارائه خدمات پشتیبانی؛ کمک به مدارس در امور اجرایی، تربیتی و آموزشی.
- هماهنگی میان مدارس و ستاد؛ ایجاد ارتباط سازنده بین ستاد مرکزی و مدارس محلی.
- برنامهریزی منطقهای؛ طراحی و اجرای سیاستهای توسعهای متناسب با هر استان.
- جذب مشارکتهای مردمی؛ تعامل با نخبگان، خانوادهها و فعالان تربیتی برای حمایت از مدارس.
اهمیت نقش نمایندگان استانی:
- انعطاف در اجرای سیاستها متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی هر منطقه.
- تقویت شبکه ارتباطی میان مدارس مسجد محور و ستاد مرکزی.
- افزایش کارآمدی و پایداری مدارس از طریق مدیریت مؤثر منابع و نیروهای محلی.
این سیستم سازمانیافته و پویا باعث شده است که مدارس مسجد محور با سرعت و انسجام بیشتری در سطح کشور گسترش یابند و الگوی تربیتی خود را در مناطق مختلف نهادینه کنند. در حال حاضر، دبیرخانه مرکزی با انتخاب نمایندگانی از 6 استان که بیشترین تعداد مدارس را در خود جایدادهاند، امور مرتبط با مدارس مسجد محور کشور را مدیریت مینماید.
