تجربه نگاری و تاریخ نگاری دو مفهوم مهم در حوزههای مختلف علمی و آموزشی هستند که به بررسی و تحلیل تجربیات و وقایع میپردازند. در همین راستا، ستاد مدارس مسجد محور با تاریخ نگاری و تجربه نگاری مدرسه مسجد محور مسجدستان، به روایت اقای محمدحسین ابراهیم کنی، به بررسی و تحلیل تحولات این مدرسه از آغاز تاکنون پرداخته است. در ادامه، ابتدا به توضیح چیستی و چرایی هر یک از مفاهیم تجربه نگاری و تاریخ نگاری خواهیم پرداخت و سپس، برشی از این کتاب را مورد مطالعه قرار خواهیم داد.
همچنین می توانید با مطالعه دیگر کتب تجربه نگاری مدارس مسجد محور، با الگوهای گوناگون این مدارس آشنا شوید.
1. تجربه نگاری
چیستی تجربه نگاری:
تجربه نگاری به فرآیند ثبت و تحلیل تجربیات فردی یا گروهی اشاره دارد. این فرآیند معمولاً شامل نوشتن، بازتاب و بررسی احساسات، افکار و یادگیریهایی است که از یک تجربه خاص به دست آمده است. تجربه نگاری میتواند در زمینههای مختلفی مانند آموزش، روانشناسی، هنر و حتی کسبوکار کاربرد داشته باشد.
چرایی تجربه نگاری:
یادگیری از تجربیات: تجربه نگاری به افراد کمک میکند تا از تجربیات خود بیاموزند و درسهایی که از آنها گرفتهاند را ثبت کنند.
تحلیل و ارزیابی: این فرآیند به افراد اجازه میدهد تا تجربیات خود را تحلیل کنند و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند.
تقویت خودآگاهی: تجربه نگاری به افراد کمک میکند تا خود را بهتر بشناسند و احساسات و واکنشهای خود را درک کنند.
ایجاد ارتباطات: به اشتراکگذاری تجربیات میتواند به ایجاد ارتباطات عمیقتر و همدلی بین افراد کمک کند.
2. تاریخ نگاری
چیستی تاریخ نگاری:
تاریخ نگاری به فرآیند ثبت، تحلیل و تفسیر وقایع تاریخی اشاره دارد. این رشته علمی به بررسی رویدادها، شخصیتها، فرهنگها و جوامع در طول زمان میپردازد و هدف آن درک بهتر گذشته و تأثیر آن بر حال و آینده است. تاریخ نگاری شامل استفاده از منابع مختلف، مانند اسناد، کتابها، مصاحبهها و آثار هنری برای ساخت یک روایت تاریخی است.
چرایی تاریخ نگاری:
درک گذشته: تاریخ نگاری به ما کمک میکند تا از تجربیات و اشتباهات گذشته بیاموزیم و از آنها در تصمیمگیریهای آینده استفاده کنیم.
شکلدهی به هویت: تاریخ نگاری به ما کمک میکند تا هویت فرهنگی و ملی خود را درک کنیم و به آن افتخار کنیم.
تحلیل تغییرات اجتماعی: با مطالعه تاریخ، میتوانیم تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را درک کنیم و عوامل مؤثر بر آنها را شناسایی کنیم.
ایجاد آگاهی اجتماعی: تاریخ نگاری میتواند به ایجاد آگاهی اجتماعی و فرهنگی کمک کند و ما را به تفکر درباره مسائل معاصر و چالشهای آینده ترغیب کند.
تجربه نگاری مدیران مدارس یک فرآیند مهم و مؤثر است که میتواند به بهبود عملکرد و کیفیت آموزش در مدارس کمک کند. در ادامه به بررسی ضرورت و فواید تجربه نگاری مدیران مدارس میپردازیم:
ضرورت تجربه نگاری مدیران مدارس مسجد محور
بهبود فرآیندهای مدیریتی:
تجربهنگاری به مدیران کمک میکند تا فرآیندهای مدیریتی خود را تحلیل و ارزیابی کنند و نقاط قوت و ضعف را شناسایی نمایند.
یادگیری از تجربیات گذشته:
مدیران میتوانند از تجربیات موفق و ناموفق خود درس بگیرند و این تجربیات را در تصمیمگیریهای آینده به کار ببرند.
تسهیل در انتقال دانش:
ثبت تجربیات میتواند به تسهیل انتقال دانش و اطلاعات بین مدیران و معلمان کمک کند و به ایجاد یک فرهنگ یادگیری در سازمان آموزشی منجر شود.
تقویت رهبری و مدیریت:
تجربه نگاری میتواند به مدیران کمک کند تا مهارتهای رهبری و مدیریتی خود را تقویت کنند و به بهبود روابط با معلمان و دانشآموزان بپردازند.
فواید تجربه نگاری مدیران مدارس
افزایش خودآگاهی:
تجربه نگاری به مدیران کمک میکند تا خود را بهتر بشناسند و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند. این خودآگاهی میتواند به بهبود عملکرد آنها کمک کند.
تقویت مهارتهای تحلیلی:
با نوشتن و تحلیل تجربیات، مدیران میتوانند مهارتهای تحلیلی خود را تقویت کنند و به درک بهتری از مسائل پیچیده بپردازند.
ایجاد فرهنگ یادگیری:
تجربه نگاری میتواند به ایجاد یک فرهنگ یادگیری در مدرسه کمک کند که در آن همه اعضای سازمان، از جمله معلمان و دانشآموزان، به یادگیری و بهبود مستمر تشویق شوند.
مدیریت تغییرات:
در دنیای امروز، مدارس با تغییرات سریع و چالشهای جدید روبهرو هستند. تجربه نگاری میتواند به مدیران کمک کند تا بهتر با این تغییرات سازگار شوند و راهکارهای مؤثری برای مدیریت آنها پیدا کنند.
بهبود ارتباطات:
تجربه نگاری میتواند به بهبود ارتباطات درونسازمانی کمک کند. مدیران میتوانند تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از تجربیات دیگران نیز بهرهمند شوند.
پشتیبانی از تصمیمگیری:
ثبت تجربیات میتواند به مدیران کمک کند تا در فرآیند تصمیمگیری خود از دادههای واقعی و مستند استفاده کنند و تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.
برشی از کتاب مثلث دو ضلعی
در حوزه کسبوکار اقتصادی، ما چهار یا پنج مورد کلیدی داریم که در فعالیتهایمان اهمیت دارند. اولین نکته این است که فضای اقتصادی که تعریف میکنیم باید ناظر به حل مسئله باشد. بهعبارتی، دانشآموزانی که از پایه هفتم وارد میشوند، با انجام فعالیتهای مالی و اقتصادی مانند ارائه صبحانه در مسجد شروع میکنند و این روند تا دانشآموزان متوسطهای که کسبوکار خود را راهاندازی میکنند ادامه مییابد. تمامی این فعالیتها به نوعی به حل مسائل و نیازهای واقعی مرتبط هستند.
دومین هدف ما این است که دانشآموزان درآمدزا شوند. ما بهدنبال این هستیم که دانشآموزان بتوانند درآمدی کسب کنند و این درآمد بهتناسب سن و شرایط آنها متفاوت خواهد بود. نکته بعدی به کادر مجموعه مربوط میشود. ما اعتقاد داریم که مربیان و کادر باید فضای درآمدزایی را تجربه کنند و بهنوعی از نظر اقتصادی مستقل باشند. این موضوع برای ما اهمیت دارد، زیرا اگر نیروهای ما بهدلیل نداشتن معیشت کافی از مجموعه خارج شوند، تجربهای که در مسجد کسب کردهاند، بهراحتی از دست میرود. موضوع دیگری که به آن توجه داریم، درآمدزایی مستقل مسجد است.
ما بر این باوریم که مجموعه باید توانمند باشد و بهطور مستقل درآمد داشته باشد. این استقلال اقتصادی به ما کمک میکند تا در فعالیتهای فرهنگی و آموزشی خود پایدارتر عمل کنیم. نکته پایانی این است که ما موضوع کسبوکار را در واحدهای درسی نیز گنجاندهایم. بهعنوان مثال، در درس کارآفرینی و تولید در پایه دهم، ما کلاسها و دورههای آموزشی برگزار میکنیم و به مباحث تئوری و عملی در این زمینه میپردازیم. حتی کار با نرمافزارها و مدیریت پروژهها نیز در برنامههای درسی ما گنجانده شده است.
حالا در گام بعدی، باید بگوییم که ذیل این اصول چه اقداماتی انجام میدهیم. ما برنامههای متنوعی برای تربیت اقتصادی بچهها داریم که شامل کارگاههای آموزشی، پروژههای عملی، و فعالیتهای گروهی است. این برنامهها بهگونهای طراحی شدهاند که بچهها بتوانند مهارتهای لازم را در زمینههای اقتصادی و حرفهای کسب کنند و بهتدریج به نقطهای برسند که قادر به راهاندازی کسبوکارهای خود باشند و به استقلال مالی دست یابند.
اگر تمایل دارید، میتوانیم بهتفصیل درباره هر یک از این برنامهها و تجربیات صحبت کنیم. درباره فکر و هدفگذاری در حوزه اقتصادی، همانطور که قبلاً اشاره کردم، ما پنج نکته اساسی داریم که نوع نگاه و هدفگذاری ما را در این زمینه مشخص میکند. حالا بیایید کمی وارد حیطه عمل شویم و تجربههای خود را بهتفصیل بیان کنیم. در سالهای اخیر، ما با بچهها طبق سند تربیتی که تدوین کردهایم، پیش رفتهایم و یکسری سرفصلها داریم که اهداف پنجگانه ما در حال تحقق هستند. بهعنوان مثال، در حیطه کسبوکار اقتصادی، ما برای هر پایه تحصیلی وظایف مشخصی تعریف کردهایم.
- کلاس هفتم: دانشآموزان این پایه مسئولیت صبحانه دادن به سایر دانشآموزان را بر عهده دارند. این فعالیت به آنها کمک میکند تا مفهوم مدیریت مالی و برنامهریزی را در عمل تجربه کنند.
- کلاس هشتم: این دانشآموزان مسئول برگزاری مناسبتها و فعالیتهای مسجد هستند. در این مرحله، آنها با مفهوم درآمدزایی و مدیریت هزینهها آشنا میشوند.
- کلاس نهم: دانشآموزان این پایه به ارتباط با محله و فضای ارتباطگیری میپردازند و مهارتهای بازاریابی را یاد میگیرند.
- متوسطه دوم: در این مرحله، دانشآموزان به هدایت شغلی و تحصیلی پرداخته و کارگاههای تخصصی تئوری و عملی را تجربه میکنند.
این تجربیات بهصورت عملی در فعالیتهای روزمره بچهها نمایان میشود. برای مثال، در پایه هفتم، بچهها باید هزینههای صبحانه را مدیریت کنند و در این فرآیند یاد میگیرند که چگونه فاکتور بگیرند و حسابکتاب کنند. در پایه هشتم، این مسئولیت به یک پروژه بزرگتر تبدیل میشود و آنها با مفهوم پول در گردش، فروش و تکنیکهای فروش آشنا میشوند. در پایه نهم، فعالیتها گستردهتر میشود و دانشآموزان ممکن است ایدههایی برای راهاندازی کترینگ یا کسبوکارهای محلی داشته باشند. در این مرحله، آنها با چالشهای واقعی کسبوکار مواجه میشوند و تجربههای عملی در زمینه مدیریت مالی و حسابداری را کسب میکنند. در متوسطه دوم، بچهها به دو دسته تقسیم میشوند:
- بچههای اقتصادی: که ضریب اقتصادی آنها مشخص است و میتوانند کارهای واقعی انجام دهند.
- بچههای علمی: که در زمینههای مختلف مانند پرورش مرغ یا تعمیرات موبایل فعالیت میکنند. اینها با هزینه خودشان آموزش دیده و تجهیزات لازم را تهیه میکنند.
ما تلاش میکنیم که بچهها حدود چهل تا پنجاه مهارت را در خلال فعالیتهای واقعی که برایشان تعریف میشود، تجربه کنند. این مهارتها به آنها کمک میکند تا مسیر خود را در حوزه اقتصادی پیدا کنند. در نهایت، هدف ما این است که بچهها بتوانند با کسب مهارتهای لازم، به استقلال مالی برسند و در آینده بهعنوان کارآفرینان موفق عمل کنند. این سیر و تجربهها بهطور مستقیم بر روی تفکر اقتصادی و حرفهای بچهها تأثیر میگذارد و آنها را برای ورود به دنیای واقعی آماده میکند.
بدون دیدگاه