مدارس مسجد محور پدیده‌ای نسبتاً جدید در نظام تعلیم و تربیت است که سعی دارد دانش‌آموزان را از پایه نخست تحصیلی با یک الگوی تربیتی جامع و تشکیلاتی و به‌صورت میدانی با مهارت‌های مختلف علمی، آموزشی و تحقیقاتی آشنا کند.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ در میان منوی پررنگ و لعاب مدارسی که در کشور وجود دارد و همواره انتقادات بسیاری به آن وارد می‌شود، مدتی است که مدارس مسجد محور با اهداف تحولی، تمدنی و تربیتی پا به عرصه نظام تعلیم و تربیت نهاده‌اند. این مدارس که چند سالی است در نظام تعلیم و تربیت وارد شده‌اند، علی‌رغم مخالفت برخی جریانات سکولار و غرب‌زده و حتی نگرانی‌های غیر تخصصی و ناآگاهانه برخی متدینین، نه تنها روش‌های جدیدی از آموزش را دنبال می‌کنند، بلکه تربیت را محور کار خود قرار داده و مسجد را به عنوان سنگری مهم و معنوی، بستری برای رشد و تربیت همه‌جانبه می‌دانند.

محور فعالیت‌های مدارس مسجد محور: تربیت همه‌جانبه

حجت‌الاسلام مرتضی محمدپور طبسی، مسئول قرارگاه مردمی روح الله و مدیر مجموعه تربیتی آموزشی سحاب، در این خصوص به خبرنگار ما گفت: حدوداً ۵ سال پیش به دنبال مطرح شدن سند ۲۰۳۰، فرمان آتش به اختیار و دغدغه‌هایی که مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای مدظله‌العالی در حوزه تعلیم و تربیت داشتند، در جلسات عمومی و خصوصی که با برخی از خواص برگزار کردیم، طرح راه‌اندازی یک تشکیلات فرهنگی جامع را برنامه‌ریزی کردیم.

وی تصریح کرد: در گام نخست قرارگاه مردمی روح الله را راه‌اندازی و مقدمات شروع به کار تعدادی از تشکل‌های لازم را فراهم کردیم. مأموریت رسیدگی به محرومین و مستضعفین، فعالیت در راستای فرمان اقتصاد مقاومتی رهبری و تحقیق و تفحص در حوزه تعلیم و تربیت، اولین گام‌های این مجموعه بود.

محمدپور خاطرنشان کرد: با توجه به دغدغه حضرت آقا، محور همه این فعالیت‌ها را در حوزه تربیتی قرار دادیم. لذا در سفرهای مختلف و با حضور در مدارس متعدد با سبک‌های مختلف آموزشی و تربیتی آشنا شدیم و تحقیق مفصلی هم در خصوص مدارس مسجد محور انجام دادیم و در نهایت کلیات طرح تربیتی سحاب را برنامه‌ریزی کردیم.

وی بیان کرد: در ادامه با دعوت برخی از دغدغه‌مندان و فعالان حوزه تعلیم و تربیت و تشکیل تیم متخصص، کاری مجموعه تربیتی آموزشی سحاب را برای سال اول و تنها با ۵۰ متربی راه‌اندازی کردیم و ظرف کمتر از یک سال، باوجود نبود امکانات لازم و فضای مناسب، بیش از ۲۰۰ خانواده متقاضی حضور در مجموعه شدند. این روند برای سال دوم به بیش از ۳۰۰ خانواده و در حال حاضر، در پایان سال سوم تأسیس مجموعه که حدود ۳۰۰ متربی دختر و پسر داریم، باوجود مشکلات متعدد لجستیکی و کمبود فضا، بیش از ۳۰۰ خانواده فقط برای سال جدید در صف انتظار ورود به مجموعه هستند که متأسفانه امکانات کافی برای پذیرش متقاضیان را نداریم.

چالش‌های نظام آموزشی کنونی

مدیر مجموعه تربیتی سحاب اضافه کرد: متأسفانه در طول ۴ دهه انقلاب، علی‌رغم تلاش برخی عزیزان، کار دقیق و جامعی در ابعاد گوناگون تعلیم و تربیت انجام نشده و بسیاری از زوایای این حوزه هنوز پنهان مانده است. لذا با شناسایی خلاها و کاستی‌ها و اشراف نسبی و تشکیکی به مبانی تربیت، عملاً هر تلاش هدفمندی در این مجموعه، چون ناظر به افق تمدن اسلامی و تحول بنیادین صورت می‌گیرد، منجر به تولید علم در این راستا می‌شود که خود به تنهایی کار بزرگی است.

محمدپور خاطرنشان کرد: از طرفی، خیلی جدی معتقدیم که باید در کنار الگوهای موفق مدرسه‌داری که در کشور وجود دارد، برای ایجاد الگوهای جدید، ناظر به ابعاد مغفول مانده حوزه تربیت تلاش کرد و ما هم ایجاد الگوی جدیدی در این حوزه را در سر داریم.

نگاه انتقادی به نظام آموزشی

محمدپور در پاسخ به این سؤال که آیا اقدام شما موازی‌کاری با آموزش و پرورش نیست، گفت: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان یک سند بالادستی، خیلی وقت است که بر روی زمین مانده و مشکلات پیش روی آموزش و پرورش، سرعت تحقق منویات رهبری در این سند را بسیار کند کرده است.

وی تصریح کرد: به هر حال باید افرادی بیایند و با الگوهای متنوع، گوشه و کنار نظام تعلیم و تربیت را بگیرند تا از این سنگینی قدری کاسته شود.

مدیر مجموعه تربیتی سحاب بیان کرد: قطعاً با شرایط کنونی حاکم بر آموزش و پرورش و مشکلات عدیده‌ای که عزیزان دارند، نمی‌توان توقع داشت به تمامی ابعاد سند تحول بنیادین بپردازند. بنابراین اگر افراد متعددی از دغدغه‌مندان توانمند، در گوشه و کنار این کشور به راه‌اندازی مجموعه‌های تربیتی با الگوهای متنوع، لیکن هم‌افق، بپردازند، قطعاً می‌توانند از بار سنگین نظام تعلیم و تربیت بکاهند و تبعاً گام بزرگی در پیشبرد اهداف سند تحول بنیادین برداشته خواهند شد.

تربیت همه‌جانبه و مهارت‌آموزی

محمدپور گفت: نوعاً مدارس مسجد محور تلاش می‌کنند تا ناظر به استعدادهای متنوع دانش‌آموزان، فضا را برای رشد و شکوفایی این توانمندی‌ها در ابعاد مختلف فراهم کنند که این خلا در نظام آموزش فعلی به طور جدی احساس می‌شود.

وی افزود: البته این نکته هم حائز اهمیت است که هم برداشت‌ها از مدارس مسجد محور در کشور متفاوت است و هم اعتقاد، هدف و روش متولیان این مدارس مختلف است. برخی معتقدند همین که بچه‌ها در مسجد درس بخوانند، می‌شود مسجد محور. برخی صرفاً جدایی و جدال با آموزش و پرورش را ملاک می‌دانند، اما از نظر مجموعه سحاب، این برداشت‌ها کامل نیست.

محمدپور اذعان کرد: ما معتقدیم مدرسه مسجد محور صرفاً به معنای حضور در ساختمان مسجد نیست، بلکه تربیت جهادی و مسجدی مهم است. حالا شما ممکن است به جای مسجد در یک خرابه‌ای بچه‌ها را درس بدهید، تربیت را در یک ساختمانی غیر مسجد انجام دهید، لیکن در همان خرابه شما انسانی را تربیت کنید که مؤمن و متعهد، متخصص و کاردان، مردمی باشد و همه شاخصه‌های انسان تراز انقلاب را دارا باشد.

آینده روشن مدارس مسجد محور

مدیر مجموعه سحاب بیان داشت: همچنین پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های متعدد و بیشماری در دانش‌آموزان وجود دارد که برای شکوفا شدن آن‌ها الگوها و روش‌های مختلفی را لازم داریم و قطعاً با یک روش واحد نمی‌توان به همه این استعدادها پرداخت.

وی گفت: حتماً اینگونه است که تنوع در الگوها و روش‌های مختلف، مجموعه‌های تربیتی جامعه هدف ما را گسترش می‌دهد و لذا به هیچ وجه معتقد نیستیم تنها این روش درست است و تنها این الگو باید اجرا شود، بلکه وجود الگوهای متعدد را به حال اسلام و انقلاب بسیار نافع می‌دانیم.

محمدپور تشریح کرد: به عنوان مثال، در حوزه ورزش در کشور ما در دوران ابتدایی و حتی بالاتر، اساساً استعدادیابی هیچ محلی از اعراب ندارد. ورزش به صورت جدی و تخصصی و استعدادیابی اصلاً تعریف نشده و این در حالی است که در نظام‌های آموزشی برتر دنیا در همان دوره ابتدایی برای ورزش استعدادیابی می‌کنند و مطابق با علاقه و استعداد و فیزیولوژی بدن افراد را سنجش و استعداد یابی و جهت‌دهی می‌کنند.

مدیر مجموعه تربیتی سحاب گفت: ما در مجموعه سحاب در گام نخست به دنبال تحقق یک الگوی جامع هستیم و رسیدن به این الگو زمان‌بر است. ما هنوز در سال سوم راه‌اندازی این مجموعه هستیم و راه زیادی تا تحقق این الگو و رفع نواقص تربیتی و آموزشی داریم.

وی بیان کرد: نظام فعلی آموزش ما تنها آموزش محور، تست محور، تئوری و حافظه محور است و کاربردی و جذاب و پویا نیست. لذا خروجی‌های این نظام عمدتاً دانشجویان و حتی بعضاً طلابی هستند با مدارک و مدارج مثلاً عالی و دست‌های عملاً خالی از هنر، مهارت و اعتماد به نفس. لذا نه تنها باری را از روی دوش جامعه برنمی‌دارند، بلکه سربار جامعه می‌شوند.

محمدپور خاطرنشان کرد: این در حالی است که نظام‌های برتر آموزشی دنیا اینگونه نیستند، مهارت محور هستند و دانش‌آموزان از همان سنین کم در میدان‌های مختلف؛ در سفرهای علمی و در مواجهه با خطرات و مشکلات رشد می‌کنند. امروز در دنیا بچه‌ها از کودکی با صنعت، با کشاورزی، با حوزه‌های مختلف کار و تکنولوژی آشنا می‌شوند و علم را در میدان عمل کشف می‌کنند.

وی اظهار کرد: علم نافعی که مقام معظم رهبری در سخنرانی ۱۴ خرداد سال ۹۹ تأکید فرمودند، این مدل فعلی نیست. غالب آنچه امروز در کتاب‌ها بچه‌ها حفظ می‌کنند نافع نیست. شما به خودتان و آنچه در مدرسه خوانده‌اید فکر کنید، چه میزان از آن دروس را به خاطر دارید، چه میزان از آن دروس در زندگی یا در کار شما به کار آمد و چه مقدارش مفید بود؟

ضرورت تربیت جامع

محمدپور خاطرنشان کرد: نظام آموزشی که مسئله محور نباشد، نمی‌تواند مشکلات جامعه را حل کند. وضعیت خروجی‌های نظام آموزشی کنونی را ببینید، مدرک به دستانی که بهترین سال‌های عمرشان را صرف حفظ مطالب و اخذ مدارکی کردند که نه تنها هنر و تخصص همان مدارک را ندارند، بلکه هیچ هنر و مهارت دیگری هم برای حضور در جامعه ندارند.

وی بیان کرد: ما می‌خواهیم که دانش‌آموزان در میدان‌های واقعی با موضوعات مختلف علمی و آموزشی آشنا شوند، نه اینکه در پای تخته و به صورت حافظه محور مسائل علمی را صرفاً حفظ کنند. لذا در همین راستا، هر سال دانش‌آموزان پایه‌های مختلف را به معادن و کارخانجات مختلف، مزارع کشاورزی، دامداری‌ها و دامپروری‌ها می‌بریم و آن‌ها را با موضوعات مختلف عملی و تحقیقاتی در حوزه میدانی آشنا می‌کنیم.

مدیر مجموعه سحاب اظهار داشت: مرحوم آیت‌الله حائری، این استاد وارسته، در خصوص تربیت می‌فرمایند: «تربیت فرزند مثل پرورش گل است. گل را آب می‌دهند و در نور می‌گذارند و همه زمینه‌ها را برای شکفتن آن فراهم می‌کنند تا خودش باز شود. لذا اگر انسان بخواهد با دستش به باز شدن گل کمک کند و به آن شکوفایی مصنوعی بدهد، آن را خراب می‌کند.» همین مسأله را امروز خیلی‌ها نمی‌فهمند.

محمدپور گفت: تربیت منحصر در اخلاق فردی نیست، تربیت یعنی رشد همه‌جانبه انسان در جمیع جهات علمی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که باید در سطح جامعه اتفاق بیفتد. لذا در کنار این مربی، وقتی که به تمام زوایای زندگی پرداخته شود، همان تربیت حاصل می‌شود.

وی افزود: یکی از ضعف‌های مجموعه‌های مذهبی ما این است که تربیت را در اخلاق فردی منحصر می‌کنند، در حالی که نگاه بزرگان ما، مثل مقام معظم رهبری، این نیست. بلکه تربیت را در همه ابعاد و به نحو جامع می‌بینند. بنابراین نظام تربیتی جامع باید به همه ابعاد وجودی رشد انسان بپردازد.

چالش‌های زیرساختی و نیاز به حمایت

محمدپور بیان داشت: با توجه به حجم مطالبه مردم، به ویژه مؤمنین و متدینین برای ورود به این مجموعه تربیتی، کمبود فضا، امکانات و تجهیزات آموزشی مناسب، مثل گلخانه، زمین کشاورزی و تجهیزات آموزشی فنی، از مهم‌ترین مشکلات ما است. در حال حاضر، دانش‌آموزان در فضای مناسبی درس نمی‌خوانند و ساختمان‌هایی که در اختیار داریم، اصلاً مناسب این مدل کار نیست.

محمدپور گفت: بر همین اساس، ورودی‌های ما اساساً از پیش‌دبستانی است و برای سایر پایه‌ها فقط در صورت امکان به نحو تکمیل ظرفیت تا سقف قانونی کلاس‌های مجموعه که تنها ۱۵ نفر است، متربی جذب می‌کنیم.

احداث مجتمع فرهنگی تربیتی بقیه الله الاعظم

محمدپور گفت: با حمایت خیرین و نیکوکاران، زمینی در بلوار جانبازان تهیه و مجوزات لازم برای احداث مجتمع فرهنگی تربیتی بقیه الله اخذ شده که این مجتمع شامل مسجد، حسینیه، سالن ورزشی، کتابخانه، آزمایشگاه، کارگاه و دو ساختمان آموزشی جداگانه برای پسران و دختران مقطع ابتدایی پیش‌بینی شده و اکنون در حال رایزنی هستیم تا با کمک خیرین و همت نیکوکاران، این مجتمع تربیتی را احداث کنیم.

وی بیان کرد: این مجتمع فرهنگی تربیتی در زمینی به متراژ ۳۴۰۰ متر و زیربنای ۹ هزار متر پیش‌بینی شده و از طرفی این پروژه به صورت رسمی به عنوان وقف مشارکتی ویژه تعلیم و تربیت دینی دانش‌آموزان به ثبت رسیده و بناست ان‌شاءالله به زودی با مشارکت مردم و خیرین، کار عملیات اجرایی آن شروع شود.

اردیبهشت ۱۴۰۰
خبربان – به نقل از «دانا»
لینک به منبع

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *