همافزایی، تجربهنگاری و امید به فردایی روشن در آموزش مسجدمحور
صبح روز پنجشنبه، اول آبانماه، نسیمی از همدلی و انگیزه در بوستان رازی تهران وزیدن گرفت؛ جایی که دومین رویداد «مدیران و رابطین نواحی مدارس مسجدمحور تهران» برگزار شد. در میان درختان پاییزی و هوایی آکنده از شوق خدمت، جمعی از مدیران مدارس، رابطین مناطق هشتگانه پایتخت و اعضای ستاد مرکزی مدارس مسجدمحور گرد هم آمدند تا یکبار دیگر با مرور تجربهها، گفتوگو درباره مسیر آینده و ارائه طرحهای تازه، مسیر نورانی آموزش مسجدمحور را استوارتر کنند.
این گردهمایی، تنها یک رویداد اداری یا آموزشی نبود؛ بلکه تجدید میثاقی بود با آرمان بزرگ تربیت نسل مؤمن، خردمند و جامعهساز در سایهی مسجد. در فضایی صمیمی اما منظم، اندیشهها به هم نزدیک شد، دلها به امید روشن گره خورد و نگاهها به افقی مشترک دوخته شد؛ افق مدرسهای که از درون مسجد میجوشد، با مردم پیوند میخورد و برای تربیت انسان متعادل و الهی تلاش میکند.
مدرسه، ریشه در مسجد؛ رویدادی برای تقویت پیوندها
دومین رویداد مدیران و رابطین نواحی مدارس مسجدمحور تهران، ادامهی مسیری بود که از نخستین هماندیشیها در سال گذشته آغاز شد. هدف اصلی، ایجاد همافزایی، تبادل تجربه و شبکهسازی مؤثر میان مدارس و مناطق بود؛ تا مدارس مسجدمحور نه صرفاً بهصورت جزیرهای، بلکه در قالب شبکهای فعال و همدل فعالیت کنند.
در آغاز برنامه، مجری با خوشآمدگویی و یادکردی از شهیدان تعلیم و تربیت و جهاد فرهنگی، فضا را با نغمهای از ایمان و عزم گشود. سپس مدیران مدارس، یکی پس از دیگری به معرفی طرحها، برنامهها و تجارب موفق خود پرداختند. این بخش از برنامه که با استقبال گرم حاضران روبهرو شد، جلوهای از پویایی و ابتکار در مدارس مسجدمحور را به نمایش گذاشت.
در میان طرحهای ارائهشده، ایدههایی برای پیوند عمیقتر آموزش رسمی با فعالیتهای مسجدی، برنامههای تربیت معنوی مبتنی بر مشارکت دانشآموزان در مناسک مسجد، الگوهای مدرسهداری مردمی و محلی و راهکارهای نوین برای تقویت ارتباط خانوادهها با مسجد و همچنین طرح های اقتصادی برخی از مدارس مسجد محور ارائه شد. هر مدرسه با توجه به بافت اجتماعی و فرهنگی محلهی خود، تجربهای منحصربهفرد داشت؛ اما روح مشترک همه، همان نگاه مسجدی به تربیت بود: «تربیت انسان مؤمنِ کنشگر در بستر زندگی جمعی مؤمنانه».
معرفی رابطین مناطق؛ شبکهای از پیوند و پیگیری
در بخش بعدی برنامه، رابطین نواحی هشتگانه تهران معرفی شدند. این رابطین، حلقهی اتصال میان مدارس مناطق مختلف و ستاد مرکزی هستند؛ افرادی که مأموریت دارند ضمن رصد فعالیتها، انتقالدهندهی تجربهها و نیازهای مدارس باشند و از ظرفیتهای منطقهای برای تقویت حرکت مسجدمحور بهره بگیرند.
معرفی رابطین، نه صرفاً یک اعلام اسامی، بلکه نمادی از تشکیل شبکهای زنده و پویا بود؛ شبکهای از معلمان، مدیران و فعالان فرهنگی که بر محور ایمان و تربیت مسجدی به هم پیوند خوردهاند. این بخش از مراسم با تشویق و دعای خیر مدیران مدارس همراه شد و حاضران، آن را گامی مهم در انسجام فعالیتهای پایتخت دانستند.
معاونت عملیات؛ رصد، توانمندسازی و شبکهسازی
در ادامه، معاونت عملیات ستاد مرکزی مدارس مسجدمحور به تبیین برنامهها و چشماندازهای خود پرداختند.
در این سخنرانی، سه محور اساسی فعالیت این معاونت تشریح شد:
- رصد و شناسایی مدارس فعال و الگو: گردآوری دادهها و تجربههای میدانی برای شناخت دقیق وضعیت موجود مدارس مسجدمحور در سراسر تهران و کشور.
- توانمندسازی مدیران و نیروهای اجرایی: طراحی و برگزاری دورههای آموزشی، کارگاهها و نشستهای تخصصی برای ارتقای مهارتهای مدیریتی، تربیتی و ارتباطی مدیران مدارس.
- شبکهسازی میان مدارس و نواحی: ایجاد پیوند مؤثر بین مدارس برای تبادل تجربیات، همکاری در طرحهای مشترک و شکلگیری حرکتهای جمعی در مقیاس شهری و ملی.
معاونت عملیات تأکید کردند که فلسفهی این فعالیتها، تبدیل مدارس مسجدمحور به «گرههای فعال فرهنگی» در محلههاست؛ مدارسی که در کنار مسجد، محور تحرک فرهنگی و اجتماعی باشند و در تربیت نسل آینده نقش تمدنی ایفا کنند.
معاونت علمی و راهبردی؛ از تجربهنگاری تا تولید محتوای علمی
پس از آن، نوبت به معاونت علمی و راهبردی ستاد مرکزی رسید تا گزارشی از فعالیتهای خود در حوزههای مختلف ارائه دهد. سخنران این بخش با اشاره به مأموریت فکری و نظری این معاونت گفت: «هر حرکت تمدنی، بدون پشتوانه علمی و مبنای فکری روشن، به سرعت دچار فرسایش میشود. مأموریت ما این است که برای حرکت مدارس مسجدمحور، این پشتوانه را مستحکم کنیم.»
در گزارش این معاونت، سه محور عمده مطرح شد:
- تجربهنگاری و ثبت الگوهای موفق مدارس مسجدمحور؛ تا مسیر پیمودهشده فراموش نشود و به چراغ راه آینده بدل گردد.
- استخراج محتوا و مفاهیم تربیتی از منابع دینی، علمی و بومی؛ برای تدوین الگوهای آموزشی متناسب با روح مسجد و نیازهای نسل امروز.
- پشتیبانی علمی و محتوایی از سایت رسمی ستاد مرکزی؛ به عنوان مرجع تولید و انتشار محتواهای تربیتی، آموزشی و تحلیلی مرتبط با مدارس مسجدمحور.
معاونت علمی و راهبردی تأکید کرد که این سایت، صرفاً رسانهای خبری نیست، بلکه بستری برای تولید اندیشه و گفتوگو درباره تعلیم و تربیت مسجدمحور است. همچنین از طرحهایی در دست تدوین برای برگزاری وبینارهای علمی و نشستهای تخصصی یاد شد که با هدف تقویت بنیان نظری و فکری مدارس در حال پیگیری است.
🔰خدمات قابل ارائه توسط معاونت راهبردی:
❌انجام فرایند کامل تجربه نگاری از هر مجموعه
❌تنظیم اساسنامه و سند راهبردی هر مجموعه
❌ارائه طرح اجمالی و تفصیلی هر مجموعه
❌ارائه ارزشیابی شش ساحتی مدرسه
و …. .
تولیدات مرکز متمم تا به امروز:
۱۸ جلد کتاب تجربه نگاری از مدیران مدارس مسجد محور
۶ جلد کتاب تخصصی به صورت تطبیقی با ساحت های ششگانه
یک جلد کتاب طرح جامع مدارس مسجد محور
یک جلد کتاب گزارش و اشنایی با ستاد
یک جلد کتاب راهنمای تاسیس مدرسه
یک جلد کتاب نوآوری های مدارس مسجد محور
کتب در دست اقدام ( بیش از ۵۰٪ پیشرفت)
۶ جلد کتاب تخصصی پیرامون مدارس سالنی، مکتب خانه، مدرسه بی دیوار، مدرسه در خانه، روش های آموزشی نوین و چرایی مسجد.
۹ جلد کتاب تجربه نگاری مدیران مدارس مسجد محور
صمیمیتی از جنس ایمان و همافزایی
آنچه این رویداد را از یک گردهمایی معمولی متمایز میکرد، روح صمیمیت و اخلاص جاری در فضای برنامه بود. گفتوگوها خشک و رسمی نبودند؛ هر مدیر با شوق از تجربههای خود گفت، از دغدغههای محلهاش، از مسجدی که در آن فعالیت میکند و از دانشآموزانی که گاه با نماز جماعت و حضور در فعالیتهای مسجد دگرگون میشوند.
در گوشهای از بوستان رازی، گروهی از مدیران بر نیمکتی گرد هم آمده بودند و درباره چگونگی مشارکت بیشتر امامان جماعت در برنامههای مدرسه گفتوگو میکردند. در گوشهای دیگر، رابطین نواحی تازه معرفیشده، با مدیران مناطق خود درباره برنامههای آینده همفکری میکردند.
این فضا، نشان از آن داشت که مدارس مسجدمحور، بیش از هر چیز بر محور رابطه، اعتماد و روح جمعی استوار است؛ نه صرفاً ساختارهای اداری یا بخشنامهها.
مسجد، محور تربیت تمدنی
در حاشیه برنامه، یکی از مدیران مدارس در گفتوگویی کوتاه گفت: «مدرسه مسجدمحور یعنی بازگرداندن تربیت به بطن زندگی. ما در مدرسه میخواهیم انسان تربیت کنیم، و مسجد همانجایی است که انسان در نسبت با خدا، مردم و جامعه معنا پیدا میکند.»
این جمله، خلاصهای زیبا از فلسفه وجودی مدارس مسجدمحور است؛ مدرسهای که میخواهد از محصور شدن در چارچوبهای خشک آموزشی بیرون بیاید و به حیات واقعی جامعه پیوند بخورد.
در این نگاه، تربیت نه فقط در کلاس درس، بلکه در صف نماز جماعت، در همکاری با مسجد، در خدمت به مردم محله و در تعامل میان دانشآموزان شکل میگیرد. چنین مدرسهای، نسل آینده را تنها برای امتحان آماده نمیکند، بلکه برای زیستن مؤمنانه و ساختن جامعهای بر پایه ایمان و اخلاق تربیت میکند.
جمعبندی و افق پیشرو
در پایان برنامه، حاضران با رضایتی آشکار و امیدی عمیق به آینده، رویداد را به پایان رساندند. بسیاری از مدیران، رویداد بوستان رازی را فرصتی دانستند برای تازهسازی انگیزهها، همفکری و برنامهریزی مشترک برای ماههای پیشرو.
دومین رویداد مدیران و رابطین مدارس مسجدمحور تهران، نقطه عطفی در مسیر رشد این حرکت مردمی بود؛ حرکتی که از دل مسجد آغاز شده و میخواهد تا قلب آموزش و پرورش کشور امتداد یابد.
اکنون که شبکه رابطین نواحی شکل گرفته، معاونتها با برنامههای دقیقتر در میدان حضور دارند و تجربههای مدارس بهصورت علمی ثبت و بازنشر میشود، میتوان گفت پایههای نظامی نو در تعلیم و تربیت بومی و الهی در حال استقرار است.
مدارس مسجدمحور آمدهاند تا نشان دهند که تربیت، وقتی از مسجد آغاز میشود، نهتنها انسان را مؤمن و اخلاقی بار میآورد، بلکه او را به شهروندی مسئول، کنشگر و امیدآفرین بدل میسازد. در چنین مدرسهای، علم و ایمان از هم جدا نیستند، بلکه دو بال پرواز انسان به سوی کمالاند.
در واپسین لحظات رویداد، وقتی نسیم عصرگاهی در بوستان رازی میوزید و جمع مدیران به گفتوگوهای پایانی مشغول بودند، حس مشترکی در میان همه جاری بود: این مسیر، هرچند دشوار، اما روشن و الهی است. مدارس مسجدمحور نه فقط الگویی برای آموزش، بلکه پرچمدار حرکتی فرهنگی و تمدنیاند؛ حرکتی برای بازگرداندن روح ایمان، محبت و مردمداری به متن آموزش.
گزارش تصویری
