ضرورت وجود کتاب «نوبنیان (راهنمای تأسیس مدرسه مسجد محور)» در شرایط کنونی آموزشوپرورش اسلامی کاملاً مشهود و قابل تأمل است. این کتاب به عنوان یک مرجع کاربردی و راهبردی، خلأ مهمی را در حوزه تربیت اسلامی و مدلهای آموزشی نوین پر میکند که میتواند راهگشای بسیاری از متولیان، مربیان و مدیران مدارس مسجدمحور باشد.
در دنیای امروز که نظامهای آموزشی در حال تحول و نیازمند بازنگریهای اساسی برای پاسخگویی به تغییرات فرهنگی، فناوری و اجتماعی هستند، مدارس مسجدمحور به عنوان یک الگوی مردمی و خودجوش، مزیتهای منحصر به فردی دارند. این مدارس با بهرهگیری از ظرفیتهای معنوی و فرهنگی مسجد و مشارکت گسترده مردم، توانستهاند مدلی مستقل و نوآورانه برای تربیت نسلی متعهد، آگاه و توانمند طراحی کنند.
با این حال، نبود منابع کامل و هماهنگ برای نحوه تأسیس، مدیریت و بهرهبرداری از این مدارس، چالشی اساسی در روند گسترش و بهبود کیفیت آنهاست. کتاب «نوبنیان» با تشریح دقیق ساختارها، روشها و الزامات قانونی، پلی محکم بین ایده و اجرا ایجاد کرده است. این کتاب ضمن ارائه چارچوبی علمی و عملی، راهنمایی جامع برای تأسیس مدارس مسجدمحور بر اساس نیازهای بومی و اصول انقلاب اسلامی فراهم ساخته است.
از جمله فواید مهم این کتاب میتوان به ارتقای شناخت عمومی درباره ماهیت و نقش مدارس مسجدمحور، تسهیل فرآیند تأسیس و کسب مجوز، بهبود کیفیت تربیتی و آموزشی و تقویت نظارت مردمی اشاره کرد. در نهایت، انتشار این کتاب به عنوان یک منبع مرجع معتبر، کمک بزرگی به حفظ و توسعه نهضت آموزش مسجدمحور خواهد کرد که میتواند در تحقق اهداف کلان نظام تعلیم و تربیت اسلامی نقش راهبردی ایفا نماید.
در این بخش، خلاصه ای از کتاب نوبنیان خدمت مخاطبین عزیز ارائه می گردد. برای تهیه کتاب نیز می توانید به بخش کتابخانه مدارس مسجد محور مراجعه نمایید.
فصل اول: آشنایی با مفهوم و بستر مدارس مسجدمحور
مدارس مسجدمحور ریشه در تاریخ تمدن اسلامی دارند که مسجد همواره کانون آموزش، تربیت، فرهنگ و اجتماع بوده است. با ورود نظام آموزش رسمی و سکولار به ایران، نقش مسجد در حوزه آموزش کمرنگ شد. مدرسه مسجدمحور به دنبال بازگرداندن این جایگاه ویژه است، به صورتی که مسجد به عنوان بستر اصلی تربیت اخلاقی و علمی با همکاری خانوادهها، تعلیم توأم با ارزشهای دینی و ملی را پیگیری میکند.
این مدرسه نه یک نظام موازی بلکه مکمل نظام رسمی است و از ظرفیتهای معنوی، اجتماعی و مردمی مسجد برای تربیت نیروی انسانی متعهد، متخصص و انقلابی بهره میبرد. تجربههای میدانی آغاز مدارس از دهه ۱۳۹۰ تاکنون نشاندهنده علاقه خانوادهها به این الگو و فراگیر شدن آن است.
فصل دوم: ارکان و مبانی تأسیس مدارس مسجدمحور
تأسیس این مدارس حول سه رکن اساسی است:
1. مکان تعلیم و تربیت: که مسجد یا سالنهای وابسته به مسجد است. هماهنگی با امام جماعت و هیئت امنای مسجد شرط اصلی برای شروع است؛ البته بر اساس قوانین، برگزاری کلاس داخل مسجد ممنوع است اما مدرسه میتواند در مجاورت مسجد یا ساختمانهای وابسته فعالیت کند.
2. طرح آموزشی و تربیتی: برنامهای منسجم و متناسب با نیازهای محلی که ترکیبی از علوم مدرن و آموزشهای دینی را با رویکردهای نوین آموزشی و تربیتی ارائه میدهد. طرح باید قابل انعطاف و پاسخگو به شرایط بومی باشد.
3. نیروی انسانی متعهد و متخصص: درخواستکنندگان تأسیس موظفند حداقل شرایط قانونی از جمله تحصیلات دانشگاهی، اعتقاد به مبانی اسلامی و حسن شهرت را داشته باشند. مربیان عمدتاً از طلاب یا معلمان آموزش دیده و متعهد انتخاب میشوند.
روشهای آموزشی در مدارس مسجدمحور شامل آموزش تلفیقی، خودخوان، ارائهمحور و آموزش شناور است که با هدف ارتقاء کیفیت و خلاقیت در یادگیری اجرا میشود.
فصل سوم: انواع مدارس مسجدمحور و نحوه کسب مجوز
مدارس در چهار دسته کلی قرار دارند:
– مدارس غیردولتی رسمی که مجوز از وزارت آموزش و پرورش دارند و شرایط قانونی آن مطابق ماده ۸ قانون تأسیس مدارس باید رعایت شود.
– مدارس خاص حفظ و آموزش قرآن با مجوزهای مرتبط.
– مدارس وابسته به حوزههای علمیه و مراکز دینی.
– مدارس مردمی یا آزاد که معمولاً بدون مجوز رسمی فعالیت دارند ولی به دنبال مجوز رسمی از طریق هیئت امنای مسجد هستند.
بر اساس مصوبات جدید مجلس، وزارت آموزشوپرورش موظف است با تقاضای متقاضیان و موافقت هیئت امنای مساجد، مجوز قانونی برای مدارس مسجد محور صادر کند؛ البته استانداردهای ساخت و فضای آموزشی باید رعایت شود و کلاس درس نباید داخل مسجد برگزار شود.
فصل چهارم: نظام نظارتی و مالی مدارس
نظارت بر مدارس مسجدمحور به دو بخش تقسیم میشود:
سازمانی: که توسط ستاد مرکزی و نهادهای وابسته برای حفظ استانداردها و تضمین کیفیت انجام میشود.
مردمی: شامل امام جماعت، هیئت امنای مسجد و خانوادهها که نقش مهمی در دریافت بازخورد و اصلاح روند تعلیم و تربیت دارند.
سیستم مالی بر پایه شهریه مصوب و توان مالی خانوادهها شکل گرفته ولی برای خانوادههای کمدرآمد کمکهای خاص در نظر گرفته میشود. همچنین درآمدهای جانبی با حفظ شفافیت، جهت ارتقای امکانات صرف میگردد.
فصل پنجم: رابطه کتب درسی رسمی با مدارس مسجدمحور
مدارس مسجدمحور از کتب و محتواهای آموزشوپرورش استفاده میکنند و محدودیت آموزشی مبتنی بر مقطع تحصیلی در آنها رعایت میشود؛ اما شیوه آموزش، زمانبندی و برنامههای جانبی تربیتی، با انعطاف بالا و متناسب با نیازهای دانشآموز و خانواده طراحی میشود.
از آموزش تلفیقی و روشهای فعال استفاده شده که به انگیزه و یادگیری عمیقتر دانشآموزان کمک میکند. این انعطاف موجب شده مدارس مسجدمحور در مقاطع مختلف تحصیلی از ابتدایی تا متوسطه به خوبی پاسخگو باشند.
فصل ششم: شرح وظایف و شایستگیهای مربی و مدیر
مربی: مسئول اجرای برنامه آموزشی و تربیتی، ارتباط مستمر با خانوادهها، ثبت و گزارشگیری، رعایت اخلاق حرفهای و توجه به ویژگیهای سنی و جنسیتی دانشآموزان است. مربیان باید علاقهمند، خلاق، منظم و دارای روحیه همکاری باشند.
مدیر: علاوه بر وظایف نظارتی، مسئول هماهنگی با امام جماعت و هیئت امنای مسجد، جذب انگیزه کادر، حل اختلافات، مدیریت منابع مالی و تعامل گسترده خانوادگی است. مدیر موفق باید دارای مهارتهای ارتباطی قوی، آرامش در شرایط بحرانی و توان مدیریت منابع انسانی باشد.
راهنمای صوتی تاسیس مدرسه مسجد محور
این راهنمای صوتی، تصویری جامع و کاربردی از نحوه تأسیس و مدیریت مدارس مسجدمحور ارائه میدهد. در این فایل صوتی، نکات کلیدی و تجربیات ارزشمند پیرامون ساختار مدارس، روشهای آموزشی، نقش مربیان و مدیران، و چالشهای اجرایی به زبان ساده و قابل فهم بیان شده است. این راهنما مناسب همه کسانی است که میخواهند با مدل نوین آموزش و پرورش اسلامی آشنا شوند و در مسیر تأسیس یا بهبود مدارس مسجدمحور گام موثری بردارند. گوش دادن به این فایل، گامی مهم برای ورود به دنیای پویای آموزش مسجدمحور و تحقق اهداف تربیتی انقلاب اسلامی است.
دریافت کامل فایل ها به صورت فایل فشرده
جمعبندی نهایی
مدارس مسجدمحور با بهرهگیری از ظرفیت گسترده مساجد و مشارکت مردمی توانستهاند مدلی نوین، مؤثر و با هویت اسلامی را در آموزشوپرورش کشور پایهگذاری کنند. این مدارس با وجود موانع قانونی و ساختاری، با قانونمند شدن و تصمیمات جدید مجلس، افق پیشرفتی روشن دارند. ایجاد نظام آموزشی منسجم، متعهد و کیفی، همراه با بهرهگیری از فناوریهای نوین و تعامل مستمر با نهادهای دینی و آموزش رسمی، اهداف تربیتی انقلاب اسلامی را تحقق میبخشد.
