مدارس مسجد محور بهعنوان یکی از آموزههای نوین در عرصه آموزشوپرورش اسلامی، در سالهای اخیر با رشد قابل توجهی مواجه شدهاند که نشاندهنده یک تحول بنیادین در رویکرد تربیتی مدارس کشور است. این مدارس که با الگوی نوآورانه همافزایی مسجد و مدرسه تأسیس شدهاند، برخلاف مدارس معمولی که بیشتر وابسته به بودجههای دولتی هستند، توانستهاند بدون اتکا به حمایتهای مالی دولت، تنها با اعتماد و همکاری مردم و تلاشهای خالصانه طلاب و فرهیختگان دینی به یک جریان مؤثر تبدیل شوند.
در واقع، شکلگیری شبکه مدارس مسجد محور طی ۱۵ سال گذشته، از یک حرکت محلی و محدود به دورهای از گسترش و تبدیل شدن به یک نظام آموزشی مستقل با ساختار و ضوابط خاص، تبدیل شده است. این تحول با پشتسر گذاشتن چالشهای مدیریتی، منابع مالی، آموزش مربیان و ایجاد زیرساختهای لازم، نه تنها در سطح ملی بلکه به دنبال شکلگیری و بسط در سطح بینالمللی نیز بوده است.
رشد و توسعه مدارس مسجد محور
گزارش وضعیت مدارس مسجد محور در سال ۱۴۰۳ نشان میدهد که این مدارس در ۱۷ استان کشور فعالیت دارند و توانستهاند اعتماد خانوادهها و جوامع محلی را جذب کنند. گستردگی جغرافیایی آنها و تعداد ۳۰۰ مجموعه آموزشی مستقل بیانگر مقبولیت و اثرگذاری این مدل آموزشی است.
این شبکه آموزشی توانسته است از طریق برنامههای دقیق تربیتی و آموزشی، خود را به نظام رسمی آموزش کشور نزدیک کند و در عین حال مثل یک مرکز مردمی با پشتیبانی قوی فرهنگی و مالی از سوی مردم، در حال پیشرفت باشد. یکی از دلایل کلیدی موفقیت این مدارس، ترکیب آموزشهای دینی و علوم جدید است که شرایطی فراهم آورده که دانشآموزان علاوه بر یادگیری مفاهیم علمی، اخلاق اسلامی، هویت ملی و مهارتهای اجتماعی را بهخوبی بیاموزند.
نقش دانشآموزان و مربیان در نظام مسجد محور
با جذب ۱۱,۰۰۰ دانشآموز و ۱,۱۰۰ مربی متعهد، مدارس مسجد محور به یک شبکه آموزشی فعال و پویا تبدیل شدهاند. این مربیان، که هم شامل طلبههای مجرب و هم معلمان غیر طلبه هستند، متعهد به آموزش جامع علمی و تربیتیاند. این حضور گسترده نیروی انسانی پاکنیت و متخصص، موجب شده تأثیرگذاری این مراکز تربیتی افزون شود؛ به گونهای که علاوه بر انتقال دانش، در شکلدهی اخلاق، تربیت هویتی و ارتقای هوشمندی اجتماعی دانشآموزان نقش مؤثری ایفا میکنند.
پراکندگی جغرافیایی و اهمیت آن
گسترش مدارس مسجد محور در استانهای متنوعی نظیر تهران، قم، خراسان رضوی، خوزستان و سایر استانها نشاندهنده عزم و تلاش مستمر این شبکه برای ارائه آموزش با کیفیت است. پوشش مناطق کمتر برخوردار و همچنین توسعه در استانهایی مانند همدان، یزد و کاشان، فرصتی فراهم میکند تا این الگوی موفق آموزشی در سطوح وسیعتری اجرا شود و دسترسی به آموزش اسلامی اصلاحشده و کارآمد برای جمعیتهای مختلف فراهم گردد.
چشمانداز آینده مدارس مسجد محور
از طرفی، برنامههای توسعهای این مدارس تمرکز بر افزایش تعداد مدارس و دانشآموزان است تا مدل آموزشی بهطور کامل تبدیل به یک بخش جداییناپذیر از نظام تعلیم و تربیت کشور شود. یکی از اهداف مهم این نظام آموزشی، بهرهگیری از فناوریهای نوین است که شامل استفاده از ابزارهای دیجیتال، آموزش آنلاین و روشهای یادگیری پیشرفته برای ارتقای کیفیت آموزش است.
افزون بر این، همکاری و تعامل با نهادهای دینی، حوزههای علمیه و مراکز تربیتی میتواند هماهنگی و انسجام برنامههای آموزشی را افزایش دهد و باعث شود تربیت دانشآموزان در ابعاد علمی و دینی همگن و متوازن باشد. در نهایت، تأکید بر تربیت نسلی آگاه، متعهد و توانمند با هویتی اسلامی و مهارتهای علمی و عملی، هدف اصلی مدارس مسجد محور به شمار میآید که میتواند نقش مهمی در آینده جامعه ایفا کند.
اهمیت اجتماعی و فرهنگی مدارس مسجد محور
از منظر اجتماعی و فرهنگی، این مدارس نقش مهمی در تقویت هویت اسلامی و توسعه اخلاق دینی دارند. در جامعهای که با چالشهای فرهنگی و تربیتی مواجه است، این مدارس توانستهاند به حلقهای وصلکننده میان مسجد و اجتماع تبدیل شوند، به گونهای که مسجد صرفاً محلی برای عبادت نباشد بلکه محور آموزش، تربیت و فرهنگسازی در جامعه باشد.
مدارس مسجد محور با تربیت دانشآموزان توانا و متعهد که نه تنها در دانش علمی بلکه در اخلاق و رفتار دینی نیز شاخص هستند، میتوانند به بستری برای شکلگیری نسل جدیدی از شهروندان مسئول و متعهد به ارزشهای اسلامی و ایرانی تبدیل شوند.
