آشنایی با مدارس مسجد محور (بخش 3)

مرکز رشد امام صادق علیه السلام (مسجد فائق)

موسس: آقای متوسلی

مسجد فائق، یکی از مساجد فعال در خیابان ایران است. شهدای مدفون در این مسجد از زیبایی‎های غیر قابل وصف آن به شمار می‎آید.

آقای متوسلی مدیر مرکز رشد امام صادق علیه السلام با چندین سال سابقه تدریس در آموزش و پرورش به عنوان معلم، مدل مدارس مسجدمحور را به عنوان مدل برتر آموزشی پذیرفته و اجرا کرده‌اند.

* الآن به نتیجه قطعی رسیدم که آموزش و پرورش با مدل فعلی، توان اداره سیستم آموزش کشور را ندارد و بچه‎های ما ورودشان به این سیستم یک سم مهلک و کشنده است. * اگر فرزندانمان را در خانه نگهداری کنیم بهتر از این است که آنان را به دست آموزش و پرورش بسپاریم، در این صورت برای زندگی عادی بهتر و کاملتر آماده می‎شوند.

* ما باید شناخت کافی نسبت به آموزش و پرورش داشته باشیم و بدانیم دقیقا چه اتفاقاتی در آن می‎افتد و اهداف و سیاست‎های سند تحول و اسناد بالا دستی را هم بشناسیم.

* به نظر بنده سند تحول به لحاظ اجرایی قابلیت اجرا در نظام آموزش پرورش را ندارد و آن قدری که به سند تحول در مدارس مسجد محور عمل شده در آموزش و پرورش عمل نشده است و متأسفانه در آموزش و پرورش در این چند سال پس از انقلاب تغییر چشم گیری رخ نداده است.

در این مدرسه، مانند مدرسه حضرت روح الله مربیان، دانای کل نیستند و همراه و همگام با دانش آموزان درجه علمی و آگاهی خود را افزایش میدهند.

* مجموع ساعت‎هایی که دانش آموز در طول تحصیل از اول دبستان تا پایان دبیر ستان آموزش می‎بیند، حدودا دوازده هزار و پونصد ساعت است. این در حالی است که یک آموزشگاه خلبانی مجموع آموزش عملی و تئوری که دارد زیر هزار ساعت است و همچنین مدرک تافل که یک مدرک زبان بین المللی است؛ آموزش آن تقریبا هفتصد ساعت زمان می‎برد.

آموزش و پرورش دوازده هزار و پانصد ساعت دانش آموز را در اختیار دارد اما عملا دانش آموز هنر خاص یا بازدهی خاصی ندارد.

* یکی از اساسی ترین ضعف‎هایی که سند تحول دارد این است که هدف گذاری‎ها انجام شده است، اما آنچنان راهکاری برای رسیدن به اهداف طراحی نشده است.با این حال اگر همین سند نیم بند هم اجرا شود خیلی از ضعف‎های موجود از بین می‌رود.

* نظام آموزش و پرورش کشور باید در آینده مردمی شود، به طوری که اجرا و اداره و بودجه و…..به دست مردم باشد و حکومت فقط یک نظارت کلی داشته باشد.

در این مدرسه، سعی بر آن بوده است که به جای آنکه مفاهیم بصورت حفظی به دانش آموزان القا شود، در بستر تعامل و کار واقعی به او آموزش داده شود.

یکی از نقاط مثبت مدرسه رشد امام صادق علیه السلام، فعالیت‎های مهارتی این مدرسه است؛ فعالیت‎هایی از قبیل نجاری، کلاس‎های برنامه نویسی و اردوهای مهارت محور. دانش آموزان، بسیاری از آموزه‎های مهارتی که مدنظر مربیان است را درقالب همین مهارت‎ها آموزش می‌بینند. صبر، تلاش، آزمون و خطا و پاداش در برابر کار واقعی نمونه کوچکی از این آموزه‌هاست.

مسجد مدرسه حضرت ابوالفضل

مدیریت: آقای کنی

تاسیس: ‌1397

از حدود هفت سال قبل موسسه ای جهادی، تحت عنوان موسسه رضوان در خراسان جنوبی تشکیل شد. فعالیت‎های فرهنگی و تربیتی، ساخت و ساز و…از فعالیت‎های مشخص این گروه تبلیغی بود که در یکی از روستاهای خراسان پیگیری می‎شد.

مسیری که موسسه رضوان تا تاسیس مدرسه مسجدمحور طی کرد، شاید هیچکس در ابتدای راه به آن فکرنمیکرد اما انتهای این دغدغه و تفکر هوشمندانه و نگاه موثر به مسجد، چیزی جز تاثیر بر اردوگاه تعلیم وتربیت کشور نبود.

اردوی جهادی «مسجد محوری» «مسجدستان» «تکه پازل تعلیم و تربیت مدرسه» با توجه به بررسی که انجام شد مسجد دارای بیست و پنج شأن می‎باشد که همین شئون، سبب می‌شود تا بهترین محل برای تعلیم و تربیت و انسان پروری مسجد باشد.

بعد از دوسال، در تابستان 1393-94 اولین قدم، مسجدی در میدان قزوین پیدا شد ؛ در مدت دو سال، کار کانون مسجد به طرح بزرگی با عنوان پیش مدرسه تبدیل شد. کانون به این صورت بود که ساعات به جز مدرسه (ساعت 15-21)در مسجد با برنامه‎های تحصیلی، معرفتی، جلسات فردی و عمومی فعالیت می‎کردند و دانش آموزان را در مسجد با این برنامه‎ها تعلیم میدادند.

* بعد از بررسی که توسط مربیان و دست اندرکاران کانون انجام شد، متوجه شدیم که با تمام فعالیت‎هایی که در ابعاد مختلف برای دانش آموزان در کانون انجام میشود، بعد از این سه سال هیچ پیشرفتی در دانش آموزان دیده نشده است، در حالیکه تمام مولفه‎ها رعایت می‎شد به جز اینکه عامل مهمی به اسم مدرسه در برنامه‎های کانون لحاظ نمی‎شد. از سال بعد این مانع را با توجه به اطمینانی که از طرف والدین کسب کرده بودیم، برداشتیم و کانون را تبدیل به یک مدرسه مسجدمحور کردیم.

* بعد از بازدید از مدارس مدعی تحول، تجربیات آنان توسط مربیان ما بومی ساز شد و نتیجه آن بصورت عملی در مسجدمدرسه حضرت ابوالفضل قابل مشاهده است.

اساس تعامل با دانش آموزان در این مدرسه بر این اساس است که:

خود «خانواده» «مسجد» محله؛ به این صورت که خود دانش آموز نسبت به خودش مسئولیت و دغدغه دارد، سپس نسبت به مراحل بعد هم همینطور دغدغه دارد و در آینده از این دانش آموز می‎توان انتظار داشت که برای نظام اسلامی و تمدن اسلامی مفید باشد، چون اولا؛ دغدغه اش شکل گرفته دوما آنقدر در این فضا، تمرین و فعالیت کرده که این نظام برای او ملکه شده است.

فعالیت در این مجموعه به این منوال است که دانش آموزان در همه کارها از نظافت مسجد تا ساخت و ساز مسجد و تولید محصول و… خود کفا هستند.

آموزش‎ها در بستر فعالیت‎ها و به صورت محسوس و آزمایش شده (علوم تجربی) انجام می‎شود.

برنامه صبحانه و پنجشنبه بازار در مسجدمدرسه حضرت ابوالفضل علیه السلام بدین صورت است که مدیریت مالی به صورت عملی آموزش داده می‎شود و پنجشنبه بازار بیشتر حکم رفع نیاز محله را دارد.  * هزینه سرانه هر دانش آموز را اول سال اعلام می‎کنیم مثلاً هزینه امسال ده میلیون بود، اگر خانواده توان مالی نداشته باشد از حرفه اش کمک می‎گیریم ؛ با توجه به اینکه در موضوع مالی، مدرسه با خانواده‎ها شفاف برخورد میکند، خانواده هم با مجموعه شفاف است. طرح نذر فرهنگی هم با قالب خاص خود، در مجموعه فعال است که ماهانه مبلغی بواسطه این طرح وارد مجموعه می‎شود.

طرح مالی دیگری که در مجموعه دنبال میشود، دریافت مبلغی از مربی برای درآمد مجموعه است که به صورت مضاربه انجام می‎شود و توضیح آن مجال دیگری می‌طلبد.

*در مسجد ما طرحی با عنوان میز خدمت وجود دارد که دارای برنامه‎های مشاوره قضایی، تربیتی و طبی و… است.

در بحث طب، برای خانواده‎ها پرونده سلامت طب سنتی اسلامی طراحی شده است و تمامی خانواده‎های تحت پوشش این طرح، تحت نظر طبیب قرار دارند.

در بحث ارزشیابی، به خانواده‎ها کارنامه داداه نمی‎شود ولی برای آگاهی آنها از وضعیت دانش آموز، از خانواده‎ها دعوت می‎شود و شرایط درسی اخلاقی دانش آموز به آن‎ها توضیح داده می‎شود، در عین حال نزد مجموعه، ارزیابی و رشد تحصیلی به صورت مکتوب ثبت شده است.

در مدرسه حضرت ابوالفضل علیه السلام، دانش آموزان استعداد یابی میشوند و مسیر برای دانش آموز کاملا  مشخص است. در راین مدرسه دانش آموزان پس از اتمام تحصیل میتوانند به عنوان نیروی اجرایی با مدرسه همکاری کنند. ملاک اصلی گزینش دانش آموز همراهی خانواده آن دانش آموز است؛ اگر خانواده شرایط مدرسه را بپذیرند مسئولین از دانش آموز استقبال می‎کنند و اگر خانواده همراهی نکنند مسئولین مدرسه با تحصیل آن دانش آموز در این مدرسه موافقت نخواهند کرد، زیرا همراهی خانواده‎ها در انجام برنامه‎های مدرسه بسیار اهمیت دارد.